تفریح از دیدگاه‌های مختلف مورد بررسی و تقسیم‌بندی قرار گرفته است. با توجه به اهداف، برنامه‌ریزی‌ها و مدیریت اوقات فراغت، تفریحات را می‌توان به هفت گروه زیر طبقه بندی کرد:

  • انواع ورزش‌ها و بازی‌های فعال
  • انواع فعالیت‌های هنری، فرهنگی و صنایع دستی
  • انواع فعالیت‌های علمی و آموزشی
  • انواع فعالیت‌های داوطلبانه گروهی و اجتماعی
  • انواع سرگرمی‌ها، بازی‌ها و تفریحات عامه پسند
  • انواع فعالیت‌های گردشگری، مسافرت، سیاحت
  • انواع فعالیت‌های دید و بازدید و شهرگردی

باقر ساروخانی در کتاب دایره المعارف علوم اجتماعی انواع مختلفی از تفریح را برشمرده است که در مطلب زیر، آنها مورد اشاره قرار می‌گیرند:

تفریح فعال: تفریحی که همراه با حرکت و فعالیت می‌باشد مانند کوهنوردی و انواع بازی‌ها. این نوع تفریح در برابر تفریح منفعل قرار دارد. معمولا انواع فعالیت‌های ورزشی در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. در این نوع تفریح برخی اوقات انسان از نظر بدنی فعال نیست اما از نظر ذهنی فعال است مانند بازی شطرنج.

تفریح دسته جمعی: این نوع تفریح برعکس تفریحات فردی می‌تواند به صورت‌های گوناگونی مانند تفریحات خانوادگی جمع دوستان یا همکاران نمود یابد. این نوع تفریح بیشتر مناسب انسان‌های برونگرا می‌باشد و معمولا در این نوع تفریح داشتن روحیه کار تیمی در اعضا مهم می‌باشد.

تفریح نهادی شده: تفریح خاصی که در متن فرهنگ یک جامعه جای یافته و نهادهایی در جامعه هم به آن می‌پردازند. این نوع تفریح در جامعه به جامعه تفاوت دارد. بسیاری از تفریح‌هایی که در کشورهای دیگر وجود دارد در کشور ما پذیرفته شده نیست و حتی برخی اوقات جرم محسوب می‌شود.

تفریح قانونی: به تفریحات مشروع از دیدگاه قانون گفته می‌شود. تمامی تفریحات مشروع، مورد پسند جامعه نیستند. از این رو باید بین تفریحات قانونی و تفریحات پذیرفته شده و مورد قبول در جامعه تفاوت قائل شد. شاید برخی تفریحات در عرف جامعه پذیرفته شده باشد اما قانونی برای آن وجود نداشته باشد.

تفریح آسیبی: تفریحاتی که موجب بروز آسیب‌های جسمانی یا روانی می‌شوند. تفریحاتی مانند مصرف مواد مخدر یا پرسه‌زنی و ولگردی در خیابان به تدریج موجب آسیب و پیامدهای تلخی برای فرد و جامعه خواهد شد.

تفریح عمومی: این نوع تفریحات با حمایت دولتی امکان پذیر می‌باشند. از سویی با توجه به گسترش حجم زمان فراغت و از سوی دیگر کاهش روابط خویشاوندی و یا اقداماتی که در گذشته زمان فراغت را پر می‌کردند. دولت ناچار به دخالت در امر فراغت است. یکی از صور این دخالت با ایجاد تفریحگاه‌ها، پارک‌ها و نظایر آن تحقق می‌یابد. صور دیگر کنترل سازمان‌های خصوصی ذی‌ربط است.

تفریح فرهنگی: به آن دسته از فعالیت‌هایی گفته می‌شود که شخص به میل خود و فارغ از انتفاع یا اجبار به هنگام گذران زمان آزاد انجام می‌دهد و مشخصه آن ابعاد ظریف علمی و هنری است مانند مطالعه، تیم‌سازی و ... توسعه ابعاد فرهنگی در تفریح نیاز به آموزش از دوران کودکی دارد.

تفریح برانگیخته:  تفریحی خاص که از طریق امتناع یا تلقین توسعه می‌یابد. تفریحی که بار القایی شدیدی از آن منتقل می‌شود. افراد را در برابر پذیرش آن تحریک و تهییج می‌کند.

تفریح اقتصادی: این فعالیت‌ها توسط سازمانها و شرکتها و به منظور حفظ سلامتی کارکنان برگزار می‌شود. در سازمانها یکی از ضررهای مهم اقتصادی، زیان ناشی از غییت کارکنان است. حال برخی سازمانها برای کم کردن این زیان‌ها، فعالیت‌های مفید نشاط بخشی را برای کارکنان در نظر می‌گیرند و برای آنها این تفریحات در بلندمدت مقرون به صرفه خواهد بود. تفریح اقتصادی محدود به سازمان نیست، یک پدر هم می‌تواند برای سلامتی روحی و ذهنی اعضای خانواده‌اش در پایان هفته‌ها تفریحات مفرحی را تدارک ببیند.

تفریح سازمانی: این فعالیت‌ها توسط سازمان‌ها و شرکت‌ها و به منظور حفظ سلامتی کارکنان برگزار می‌شود. این تفریح در فیلد سازمان معنی پیدا می‌کند و حوزه‌های دیگری را در برنمی‌گیرد.

تفریح درمانی: این دسته از فعالیت‌های تفریحی توسط نهادهای عمومی یا خصوصی و برای خدمت رسانی به گروه‌هایی خاص اجرا می‌شود. ورزش‌های مخصوص افراد معلول جزء این دسته از فعالیت‌ها هستند. مثل چشمه‌های اب گرمی که بخاطر داشتن مواد معدنی بالا، بسیاری از مردم از آن‌ها به خاطر خاصیت درمانی استفاده می‌کنند.

۲ ۰