اوقات فراغت

تعاریف مختلفی از فراغت وجود دارد. یکی از معتبرترین آن‌ها توسط انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی فراغت ارائه شده است. طبق تعریف انجمن بین المللی جامعه‌شناسی اوقات فراغت، فراغت مجموعه‌ای از اشتغالات است که فرد کاملا با رضایت خاطر خود برای استراحت، تفریح یا به منظور توسعه اطلاعات یا آموزش غبرانتفاعی و یا مشارکت اجتماعی داوطلبانه بعد از آزاد شدن از الزامات شغلی، خانوادگی و اجتماعی به آن می‌پردازد.

هدف این انجمن ترویج همکاری بین‌المللی در زمینه فعالیت‌های جامعه‌شناسی اوقات فراغت است.شناسایی مشکلات جامعه‌شناختی در این زمینه و سازماندهی پروژه‌های بین‌المللی در این حوزه از دیگر هدف‌های این انجمن می‌باشد.

کتابخانه‌هایی در دنیا وجود دارد که به جای کتاب می‌شود انسانی که داوطلبانه آنجا حضور دارد را انتخاب کنید تا به عنوان کتاب زنده به داستانش گوش دهید. این مکان‌ها به افراد کمک می‌کند با کسانی که به طور معمول ملاقات نمی‌کنند، صحبت کنند. این افراد تعصب، محرومیت اجتماعی و سوء استفاده اجتماعی را تجربه کرده‌اند و شرکت کنندگان می‌توانند سوالاتی از آن‌ها بپرسند تا درباره داستان آنها بیشتر بدانند. کتابخانه انسانی یا زنده یک سازمان و جنبش بین المللی است که برای نخستین بار در سال 2000 از کپنهاگ  دانمارک آغاز شد.

این فضا برای ایجاد یک چارچوب مثبت برای مکالمات طراحی شده است که می‌تواند کلیشه‌ها و تعصبات را از طریق گفت و گو به چالش بکشد. هدف آن ایجاد گفتمان و درک بین مردم است. داوطلبان از تمامی حوزه‌های زندگی هستند که تبعیض بر اساس نژاد، مذهب، میل جنسی، طبقه، هویت جنسی، جنسیت، سن، انتخاب شیوه زندگی، ناتوانی و جنبه های دیگر زندگی خود را تجربه کرده اند.

مردم در قرون وسطی در جنگ‌ها شرکت می‌کرده و خوی تجاوزکارانه و خشن خود را پنهان نمی‌کردند اما در حال حاضر این تمایلات را در خود پنهان می‌کنند. گذران اوقات فراغت جایگزینی برای همه ویژگی‌ها و خوی‌های سرکوب شده‌ای است که بر مردم تحمیل شده است. امروزه مردم از ریختن خون ابا دارند و آن را نشانه توحش می‌دانند اما با لذت به تماشای فیلمی می‌نشینند که در آن قهرمان فیلم ده‌ها نفر را سلاخی می‌کند یا در بازی رایانه‌ای شرکت می‌کنند که باید خون ده‌ها نفر را بریزند تا برنده بازی شوند یا مردم اکنون گلاویز شدن با یکدیگر را بی‌نزاکتی می‌دانند اما با آسایش خاطر با صرف مبالغی به تماشای مستقیم مسابقه بوکس می‌روند یا آن را به طور غیرمستقیم از طریق تلویزیون نگاه می‌کنند.

امروزه که زندگی انسان به دست نیروهای عقلانی است و افراد باید براساس قوانین دقیق اجتماعی عمل کنند. اوقات فراغت دقیقا همان چیزی است که فرد می‌تواند نوعی هیجان خودانگیخته بدوی غیرتأمل را در آن انجام دهد. برخی افراد علاقه‌های ذاتی به انجام برخی فعالیت‌های هیجان انگیز دارند و نمی‌توان این علاقه‌ها را در فرد سرکوب کرد. بهتر است با در نظر گرفتن امکانات و فراهم آوردن شرایطی به این نیازهای هیجان آور پاسخ داد.

اوقات فراغت تابع قاعده معمولی و غیرمعمولی شدن است به همین سبب بشر در عصر جدید خود به طور مداوم در پی ایجاد تنوع در اوقات فراغت است زیرا از یک نوع اوقات فراغت خسته می‌شود و نیاز به تفنن دارد. موضوعی که نوربرت الیاس آن را جامعه‌شناسی آرایشی یا به تعبیر دیگری از خود او جامعه‌شناسی فرآیند نامیده است. ورزش و اوقات فراغت از نظر الیاس جایگزینی برای همان خوی‌های سرکوب شده و آداب‌هایی است که بر مردم تحمیل شده است.

 از نظر الیاس ورزشی شدن و فراغتی شدن حاصل آرایش جدید نیروها در عصر حاضر است. وی در تحلیل فرایند ورزشی شدن جامعه جدید انگلستان می‌گوید که به وجود آمدن ورزش‌های جنبی از قبیل مشت‌زنی، شکار روباه، راگبی، کریکت و فوتبال مصادف است با تشکیل پارلمان در انگلستان و فرو نشستن مبارزه خصمانه اقوام بیگ و توری است. الیاس بیان می‌کند فراغت‌های امروزی  مبین نوعی تنش سرکوب شده‌اند که به این شکل بروز پیدا می‌کنند و جلوه‌های آن را می‌توان به روشنی دید. مانند تخریب مراکز ورزشی یا وسایل نقلیه عمومی به وسیله طرفداران تیم‌های رقیب، گلاویز شدن آن‌ها با یکدیگر و مانند آن‌ها که نشان دهنده همین تمایلات فرو خورده است.